VoIP( برگرفته از Voice over internet protocol ) به معنای (انتقال همزمان مکالمات تلفنی بر روی یک شبکه دیتا) که با نام IP تلفنی نیز از آن یاد می شود ، امکان استفاده از اینترنت برای مکالمات تلفنی را فراهم می نماید . در مقابل استفاده از خطوط تلفن سنتی ، VoIP از فن آوری دیجیتال استفاده می نماید و نیازمند یک اتصال broadband نظیر DSL است .VoIP یک روش برای تبدیل سیگنال های آنالوگ صوت به داده های دیجیتال است که از طریق اینترنت منتقل می شوند. یک روش مجازاً رایگان برای برقرای ارتباطات تلفنی در هر جای دنیا تبدیل کند. فقط کافی است هزینه ISP را بپردازید. هدف از این‌کار غلبه گام‌به‌گام بر چالش‌هایی است که انتقال ترافیک صوتی را برروی بستر نه چندان باکیفیت شبکه‌های محلی با خطر روبه‌رو می‌سازد. از این‌رو پیمودن این مسیر، لازمه تضمین موفقیت پروژه های VoIP سازمانی است. مکالمات تلفنی مبتنی بر IP، تفاوت‌های بنیادینی با ارتباطات داده دارند و کیفیت این مکالمات ارتباط تنگاتنگی با کارایی شبکه دارد. به‌طوری‌که هرگونه تاخیر در تبادلات سطح شبکه، افت کیفیت محسوسی را به همراه خواهد داشت. التزام مدیران شبکه به ارتقای کارایی LAN، خطوط و تجهیزات دسترسی به شبکه گسترده، و به‌کارگیری ابزارهای مدیریت و کنترل کیفیت، شرط موفقیت پروژه‌های VoIP است.

این تکنولوژی برای کسب و کارهای متوسط و بزرگ مناسب است و برای مصارف خانگی به صرفه نمیباشد

در حال حاضر شرکت های مخابراتی پیشگام در دنیا، پس از وقوف به امکانات بی پایان این تکنولوژی جدید، در حال تأسیس مراکز VoIP در سراسر دنیا هستند و فروش سیستمهای تلفن VoIP روز به روز در حال گسترش است. اگر شما تصمیم به پیاده سازی سیستم VoIP در سازمان خود دارید، ابتدا مشخص کنید که کدام یک از تجهیزات تلفنی فعلی تان را می توانید حفظ کنید. بدین ترتیب می توانید به میزان زیادی در هزینه ها صرفه جویی کنید. بسیاری از سیستم های تلفن دیجیتال با افزودن کم ترین سخت افزار و به روزرسانی نرم افزار دارای قابلیت آدرس دهی می شوند.
علاوه بر این شما باید مطمئن باشید که تمامی دستگاه های مورد استفاده شما مانند فکس، پردازشگر کارت اعتباری، سیستم های امنیتی و … می توانند به صورت یکپارچه به سیستم تلفن VoIP شما متصل شود. توصیه می شود که هیچ گاه سعی نکنید با خریدن تلفن های VoIP دست دوم در هزینه ها صرفه جویی کنید. به خاطر داشته باشید که VoIP یک تکنولوژی جدید بوده و حتی ممکن است تجهیزات مربوط به یک سال قبل هم از رده خارج شده باشند. هم چنین هزینه نصب چه تلفن شما نو باشد چه دست دوم تفاوتی نمی کند، و حتی ممکن است در صورت استفاده از تلفن های دست دوم مجبور شوید هزینه خدمات بیش تری بپردازید.

مزایای VoIP 

از آن جایی که با استفاده از VoIP شما از هر جایی که به پهنای باند مناسب دسترسی داشته باشید، می توانید ارتباط برقرار کنید، کاربران می توانند هنگام مسافرت ATAها یا IP Phoneهایشان را همراه داشته باشند و به تمام خدماتی که تلفن خانگی شان ارائه می دهد دسترسی داشته باشند.
برخی افراد از یک soft phone برای دسترسی به سرویس VoIPشان استفاده می کنند. یک soft phone یک نرم افزار ویژه است که سرویس VoIP را به کامپیوتر یا laptop شما load می کند. این برنامه ها این امکان را به شما می دهد که از طریق laptopتان از هرجای دنیا که به یک ارتباط با پهنای باند مناسب دسترسی داشته باشید ارتباط تلفنی برقرار کنید.
اغلب شرکت های تلفنی سنتی هزینه سرویس های اضافی را در صورت حساب شما می گنجانند. در حالی که اگر از سرویس دهنده های VoIP استفاده کنید، این سرویس ها استاندارد به حساب می آید. سرویس هایی مثل:
▪ Caller ID
▪ Call Waiting
▪ Call Transfer
▪ Repeat Dialing
▪ Return Call
▪ Three-way Dialing
بعضی از سرویس دهندگان VoIP مزایای بیش تری در مورد فیلتر کردن تماس های تلفنی ارائه می دهند. این قابلیت های اضافی به شما این امکان را می دهد که در مورد چگونگی انتقال تماس های تلفنی بر اساس اطلاعات Caller ID تصمیم گیری نمائید. این قابلیت ها به شما امکان انجام کارهای زیر را می دهد:
۱) انتقال تماس تلفنی به یک شماره تلفن خاص (Forwarding)
۲) ارسال مستقیم تماس به Voicemail
۳) ارسال پیغام اشغال بودن مشترک به تماس گیرنده
۴) امکان سرویس در دسترس نبودن مشترک
بسیاری از سرویس های VoIP امکان بررسی Voicemail شما را از طریق اینترنت و یا توسط فایل پیوست نامه الکترونیکی که به کامپیوتر یا PDA شما ارسال شده است را می دهد. در هنگام تهیه سرویس VoIP از سیستم تلفن و سرویس دهنده VoIP در مورد قابلیت های آن ها و هزینه خدمات سوال کنید.
برای مدیران شبکه، سیستم تلفن VoIP به این معنی است که به جای دو شبکه تنها با یک شبکه روبرو هستند. جابجایی سیستم VoIP نیز به آسانی صورت می گیرد. این بدین دلیل است که اکثر سیستم های تلفن مورد استفاده در شبکه VoIP دارای رابط Web بوده و به راحتی توسط مدیر شبکه قابل مدیریت هستند. پروسه MAC(Move, Add, Change) به راحتی قابل انجام خواهد شد و لازم نیست برای هر بار انجام MAC با سرویس دهنده تان تماس بگیرید. تمام این ها به معنای هزینه کم تر برای سازمان شما می باشد.
یکی دیگر از منافعی که برای شرکت های دارای VoIP می تواند وجود داشته باشد این است که شعب سازمان ها می توانند در سرتاسر دنیا پراکنده شده باشند و نیازی به مجتمع بودن آن ها نیست.
مزایای استفاده از VoIP نسبت به PSTN 
در زمان استفاده از خطوط PSTN ، کاربران عملا” هزینه زمان استفاده شده توسط شرکتی که مدیریت خط PSTN را برعهده دارد ،‌ پرداخت می نمایند و هر اندازه که بیشتر با تلفن صحبت نمایند هزینه بیشتری را نیز می بایست پرداخت نمایند. علاوه بر این ، نمی توان بطور همزمان با بیش از یک شخص گفتگو نمود .در فن آوری VoIP می توان هر زمان و با هر شخص گفتگو نمود . کافی است که در آن مقطع زمانی سایر افرادی که شما می خواهید با آنان گفتگو نمائید نیز به اینترنت متصل شده باشند . مکالمه برقرار شده تا زمان دلخواه ( مستقل از هزینه های مربوطه ) می تواند ادامه یابد. علاوه بر این ، می توان در یک زمان با چندین نفر گفتگو نمود . در زمان گفتگو با سایر افراد و بطور همزمان می توان با آنان داده ئی ( نظیر تصاویر ، نمودارها و تصاویر ویدیوئی ) را نیز مبادله نمود .

چرا تاکنون از این فن آوری در ابعاد گسترده ای استفاده نشده است ؟

در این بخش لازم است به برخی مسائل حاصل از ائتلاف بین معماری VoIP و اینترنت اشاره گردد. مبادله داده صوتی می بایست به صورت بلادرنگ و بدون توقف انجام گردد و این موضوع با معماری نامتجانس اینترنت که ممکن است از تعدادی روتر ( ماشین هائی که مسیریابی بسته های اطلاعاتی را انجام می دهند ) به منظور مسیریابی بسته های اطلاعاتی استفاده نماید، همخوانی نداشته و می تواند باعث بروز مسائل خاصی نظیر افزایش زمان RTT ( برگرفته Round Trip Time ) گردد . بنابراین ، می بایست با اعمال تغییرات لازم و بکارگیری فن آوری های دیگر ، زمینه استفاده موثر از فن آوری VoIP را فراهم نمود .

VoIP چگونه کار می کند؟
متداولترین کاربرد VoIP برای موارد شخصی و استفاده در منازل ، سرویس های تلفنی مبتنی بر اینترنت است که با محوریت یک سوئیچ تلفن انجام می شود . با استفاده از فن آوری فوق ، استفاده کنندگان می توانند همچنان دارای یک شماره تلفن باشند . در چنین مواردی ممکن است از یک آداپتور نیز استفاده گردد. آداپتور فوق این امکان را دراختیار استفاده کننده قرارخواهد داد تا بتوانند از یک تلفن معمولی نیز استفاده نمایند .
در زمان استفاده از سرویس فوق ، مخاطب شما متوجه این موضوع نخواهد شد که شما از فن آوری VoIP استفاده می نمائید و قادر به تشخیص دقیق تفاوت سرویس فوق نسبت به یک تلفن سنتی نمی باشد . در گذشته ای نه چندان دور ، پیشگامان عرصه های علمی به این نتیجه رسیدند که می توان یک سیگنال را به صورت دیجیتال و در یک مسافت طولانی ارسال نمود . بدین منظور می بایست قبل از ارسال سیگنال ، آن را با استفاده از یک مبدل آنالوگ به دیجیتال(ADC) ، دیجیتال و سپس ارسال و در نقطه پایانی انتقال،با استفاده از یک مبدل دیجیتال به آنالوگ(DAC) مجددا” آن را به آنالوگ تبدیل نمود .فن آوری VoIP نظیر آنچه اشاره گردید کار می کند . در ابتدا ، صدای دیجیتال شده در بسته های اطلاعاتی قرار می گیرد و پس از ارسال در مقصد مجددا” به صوت تبدیل می گردد. با ذخیره اطلاعات به فرمت دیجیتال می توان بر روی آنان کنترل بهتری را اعمال نمود . مثلا” می توان آنان را فشرده ، مسیر آنان را تعیین و یا آنان را به یک فرمت جدید دیگر تبدیل نمود .
شبکه های مبتنی‌ بر پروتکل TCP/IP از بسته های اطلاعاتی IP تشکیل می گردند ،که شامل یک هدر ( برای کنترل ارتباطات ) و یک paylaod  به منظور مبادله داده می باشند . فن آوری VoIP از بسته های اطلاعاتی IP به منظور حرکت در شبکه و رسیدن به مقصد نهائی استفاده می نماید .

نحوه برقراری ارتباط

با سیستم های VoIP به یکی از سه روش زیر می توان ارتباط تلفنی برقرار کرد:
۱)   ATA (gateway) ((Analog Telephone Adaptor
ساده ترین روش برقراری ارتباط VoIP با استفاده از ATA)Analog Telephone Adaptor)ها که gateway هم نامیده می شوند، می باشد. این ابزارها این امکان را به شما می دهند که از تلفن های آنالوگ استاندارد فعلی تان استفاده کنید(اگر هنوز از تلفن های آنالوگ استفاده می کنید). به آسانی می توانید handset استانداردتان را به ATA متصل کنید، سپس ATA را به کامپیوتر یا ارتباط اینترنت تان وصل کنید. با این کار قادر به برقراری ارتباط VoIP خواهید بود. ATA سیگنال آنالوگ را از تلفن استاندارد شما می گیرد و آن را به سیگنال دیجیتال آماده برای انتقال در بستر اینترنت تبدیل می کند. همراه برخی ATAها یک نرم افزار هست که روی کامپیوتر load می شود و شما را قادر می سازد که آن را برای VoIP با دقت پیکربندی کنید.
۲)  IP Phones
دارای یک کانکتور RJ ۴۵ Ethernet به جای کانکتورهای استاندارد RJ ۱۱ هستند. این تلفن ها تمام نرم افزارها و سخت افزارهای لازم برای برقراری ارتباطات VoIP را به صورت built-in دارند. مستقیمأ به روتر شما وصل می شوند و یک ورودی سریع و مقرون به صرفه به دنیای VoIP فراهم می کنند.
۳)  کامپیوتر به کامپیوتر
این روش آسان ترین روش استفاده از تکنولوژی VoIP است. شرکت های زیادی هستند که نرم افزارهای مقرون به صرفه ای ارائه می دهند که می توانید برای این نوع VoIP از آن ها استفاده کنید. معمولاً تنها مبلغی که باید پرداخت کنید فقط هزینه ماهانه ISP است. تمام آن چه که نیاز دارید یک میکروفون،بلندگو، یک کارت صدای مناسب و یک ارتباط اینترنت با سرعت مناسب است.
شرکت های تلفنی بزرگ امروزه با استفاده از VoIP هزاران تماس تلفنی راه دور را از طریق یک circuit switch به درون یک IP gateway مسیردهی می کنند. این داده ها در طرف دیگر توسط یک gateway دریافت شده و سپس با یک circuit switch محلی دیگر مسیردهی می شود. هر روزه شرکت های بیش تری سیستم های تلفنی VoIP را نصب می کنند و تکنولوژی VoIP در حال رشد است.

 نحوه ایجاد یک اتصال VoIP

برای ایجاد یک ارتباط مبتنی بر VoIP ،‌ می بایست مراحل زیر را دنبال نمود ( تمامی مراحل می بایست به صورت بلادرنگ انجام گردد).

• تبدیل سیگنال آنالوگ به دیجیتال : تبدیل سیگنال صوتی آنالوگ به سیگنال دیجیتال ( مجموعه ای از صفر و یک ) توسط یک مبدل آنالوگ به دیجیتال ( ADC )
• فشرده سازی سیگنال دیجیتال : پس از تبدیل سیگنال صوتی به دیجیتال ، بیت های موجود می بایست بر اساس یک فرمت مناسب فشرده تا آماده ارسال گردند . در این رابطه از پروتکل های متعددی استفاده می گردد . PCM و استاندارد ITU-T G.711 نمونه هائی در این زمینه می باشند .
• استفاده از یک پروتکل بلادرنگ : در این مرحله ، بسته های صوتی در بسته های اطلاعاتی و با استفاده از یک پروتکل بلادرنگ ( عموما” RTP بر روی UDP ) قرار می گیرند.

• استفاده از یک پروتکل سیگنالینگ : در این مرحله لازم است از یک پروتکل سیگنالینگ به منظور فراخوانی کاربر استفاده گردد . پروتکل ITU-T H323 نمونه ای دراین زمینه می باشد .

• تبدیل سیگنال دیجیتال به آنالوگ : در سمت گیرنده ، می بایست بسته های اطلاعاتی از یکدیگر مجزاء ، داده ها استخراج و به سیگنال های صوتی آنالوگ تبدیل و در نهایت برای کارت صدا و یا تلفن ارسال گردند .

بازدیدها: 1371